All content

เริ่มต้นแก้ปัญหาหนี้ ด้วย “งบการเงินส่วนบุคคล” “ขออนุญาตปรึกษาครับ ปัจจุบันรับราชการ แต่เงินเดือนติดลบ มีหนี้ 1 ล้านกว่าบาท อยากจะขอแนะนำคำปรึกษาว่าควรทำยังไงดีครับ” “ตอนนี้เหนื่อยมาก หาเงินไม่พอใช้หนี้ ถูกติดตามทุกวันจนไม่อยากมีชีวิตอยู่ ไม่รู้ควรทำยังไงต่อ แนะนำด้วยค่ะ” “เงินเดือน 9,000 มีหนี้อยู่ 400,000 อยากหมดหนี้ไวไว ต้องทำไงคะ” ฯลฯ (ทั้งสามตัวอย่างเป็นข้อความจากคำถามจริงที่ส่งมาขอคำปรึกษา) หลายครั้งคำถามที่ส่งมาปรึกษาปัญหาทางการเงิน มักเป็นคำถามในลักษณะนี้ ผู้ถามนิยมเล่าหรือเขียนเป็นข้อความที่เผยความรู้สึกต่อปัญหา โดยไม่ได้ให้ข้อมูลที่เป็นตัวเลขการเงินเลย ซึ่งต้องบอกว่าคำถามแบบนี้ไม่ง่ายที่จะช่วยแนะนำหรือให้แนวทางใด ๆ ได้ ทั้งนี้เพราะการตอบคำถามทางการเงินนั้น จำเป็นที่จะต้องมีรายละเอียด 2 สิ่งสำคัญ นั่นคือ 1) เป้าหมายการเงิน และ 2) ตัวเลขการเงิน

บ่อน้ำแห่งความหวัง ในอดีตราวปี 2540 ผมเป็นคนหนึ่งที่เคยประสบปัญหาหนี้อย่างหนัก ธุรกิจครอบครัวล้มละลาย หนี้สินรุมเร้า หารายได้ได้น้อยกว่ารายจ่ายหลายเท่าตัว และรายจ่ายเกินกว่าครึ่งเป็นรายจ่ายจากหนี้ ช่วงเวลานั้นไม่ต้องพูดถึงเรื่องการออม แค่จัดสรรให้พอกินในแต่ละเดือนยังลำบาก จำได้ว่าตอนพยายามแก้ไขปัญหาผมขยันมาก นอกจากงานประจำที่ทำตั้งแต่จันทร์-ศุกร์แล้ว ทุกเย็นช่วงหัวค่ำถึงเที่ยงคืนและวันเสาร์อาทิตย์ ก็ยังทำอาชีพเสริมด้วย หาเงินได้เยอะ แต่ได้มาก็ใช้หนี้ไปจนหมด ไม่มีเหลือ จนวันหนึ่งเริ่มสงสัยและตั้งคำถามกับตัวเองว่า “เมื่อไหร่หนี้จะหมด” และ “เมื่อไหร่เราจะได้เริ่มเก็บออม มีอะไรเป็นของเราเองบ้างเสียที” ต้องยอมรับว่า ความรู้สึกแบบนี้ไม่ดีเลยครับ มันเป็นความรู้สึกที่โคตรหดหู่ สิ้นหวัง เหมือนใช้ชีวิตผ่านไปวัน ๆ ยิ่งเวลาล่วงเลยไป ก็จะยิ่งรู้สึกมากขึ้น เพราะเหมือนชีวิตไม่คืบหน้า ผ่านไป 5 ปี 10 ปี ชีวิตดูแย่มากเหมือนเทียบกับเพื่อนในวัยเดียวกันที่กำลังสร้างเนื้อสร้างตัวกันอย่างสนุกสนาน จากที่อัตคัดใช้จ่าย เริ่มกลายเป็นความรู้สึกไม่ภูมิใจในชีวิตตัวเอง และมันแอบบั่นทอนความมั่นใจในตัวเองมากขึ้นทุกวัน

ระวังการสร้างรายจ่ายถาวร … หลายปีก่อน ลูกน้องคนหนึ่งมาขอให้ผมช่วยออกเอกสารรับรองเงินเดือนให้ ตอนนั้นเธอทำงานกับผม มีรายได้เดือนละหมื่นกว่าบาท แต่ขอร้องให้ผมช่วยทำตัวเลขในเอกสารรับรองเงินเดือน ว่าเธอทำงานกับผม และมีรายได้ต่อเดือนรวม 40,000 บาท เมื่อถามว่าจะเอาไปทำอะไร ก็ได้ความว่าเธอจะกู้ซื้อบ้านราคา 4 ล้านบาท วันนั้นผมปฏิเสธเธอไปด้วยเหตุผล 2 ข้อ 1. ถ้าผมออกเอกสารให้ ผมและบริษัทก็จะมีความผิด ในฐานะทำเอกสารรับรองการเงินปลอม และ 2. ต่อให้ผมออกเอกสารให้ ลูกน้องผมคนนี้ก็คงจะมีภาระการเงินหนักน่าดู เพราะบ้านราคา 4 ล้าน ถ้ากู้จริง ก็ต้องผ่อนตกเดือนละประมาณ 26,000-28,000 บาท เมื่อถามว่า … ทำไมต้องซื้อบ้านแพงขนาดนั้น เธอตอบว่า จะได้รับแม่และลูกมาอยู่ด้วยได้ เมื่อถามว่า …

คุณค่าของการทำงาน เมื่อวานผมพาลูกไปทำงานเป็นครั้งแรก เป็นงานอีเว้นท์เล็กๆ ของสินค้ายี่ห้อหนึ่ง สิ่งที่ผมบอกกับลูกคือ ให้ตั้งใจทำให้เต็มที่ และคอยฟังว่าเราต้องทำอะไรบ้าง ทำในส่วนของเราให้ดี อย่าให้ใครว่าได้ หลังทำงานทางผู้จัดกิจกรรมมีค่าขนมให้เล็กน้อย แต่ผมเลือกที่จะไม่คุยและบอกกับลูกเรื่องนี้ตอนรับงาน เพราะอยากให้เขาฝึกวิธีคิดทำงานด้วยความสนุก อยากเรียนรู้ อยากลอง โดยไม่คิดถึงเรื่องเงิน ไม่เอาเงินมาล่อ อาจโชคดีที่กิจกรรมในครั้งนี้ เกี่ยวข้องกับฟุตบอล นั่นจึงทำให้พวกเขามองข้ามเรื่องค่าแรง และสนุกกับงานมากกว่าที่ตั้งคำถามว่า เขาจะได้อะไรจากสิ่งที่ทำนี้ หลังจบงานสองลิงของผมจึงยิ้มหน้าบาน เมื่อได้รับซองรายได้เล็กๆ เป็นค่าขนม เจ้าคนโตหน้าบานมาก เพราะเมื่อเทียบกับค่าขนมวันละ 20 บาทที่พ่อให้ เงินในซองถือว่ามากกว่าหลายเท่าเลยทีเดียว “เป็นไง … ทำงานเหนื่อยมั้ย” ผมถาม “ไม่ครับ แต่ร้อนมากกว่า” สองลิงแย่งกันตอบ “แล้วก็ไม่ได้ทำอะไรมากด้วย แค่เล่นบอล เต้นๆ วิ่งๆ

แค่เชี่ยวชาญ … อาจไม่พอ มีคนจำนวนไม่น้อยเชื่อว่า การเป็นบุคคลที่มีความสามารถ มีความเชี่ยวชาญ และมีประสบการณ์ในด้านใดด้านหนึ่งเป็นอย่างดี จะช่วยให้เรามีธุรกิจในด้านนั้นๆ ได้ อดีตนักกีฬาฟุตบอล เล่นฟุตบอลเก่ง จะสามารถมีธุรกิจเสื้อกีฬา หรือเครื่องกีฬาได้ เพราะคลุกคลีอยู่กับวงการกีฬามานาน ที่ปรึกษาที่ทำงานมาเป็น 10-20 ปี เมื่อเปิดบริษัทที่ปรึกษาเอง ธุรกิจจะพุ่งไปข้างหน้าและก้าวไกล คนทำอาหารอร่อย เปิดร้านอาหารแล้วจะรวย เพราะรสมือถูกปากผู้คนอยู่แล้ว นักร้อง นักดนตรีที่มีความสามารถในการแต่งเพลงทำเพลง จะสร้างค่ายเพลงที่ทำเงินมหาศาลได้ พอทำธุรกิจเข้าจริงๆ อาจไม่ใช่อย่างนั้น … การเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านใดด้านหนึ่ง ไม่ได้รับประกันความสำเร็จที่จะเกิดขึ้นกับธุรกิจบนความเชี่ยวชาญนั้น ทั้งนี้เพราะ การเป็นผู้เชี่ยวชาญมีงานหลักๆ ที่ต้องรับผิดชอบเพียงด้านเดียว นักกีฬาก็มีหน้าที่เล่นกีฬา ที่ปรึกษาก็ทำหน้าที่ให้คำปรึกษา แม่ครัวเก่งๆ ก็มีหน้าที่แค่ทำอาหาร ส่วนนักร้องก็ร้องเพลงไป ฯลฯ แต่นักธุรกิจนั้น